Dąbrowa Górnicza zabytki, atrakcje, przewodnik

Dąbrowa Górnicza to średniej wielkości miasto powiatowe leżące nad rzekami Czarną i Białą Przemszą, na Wyżynie Śląskiej. Miasto należy do Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i jest zarazem największym ośrodkiem Zagłębia Dąbrowskiego. Dąbrowa należy też do konurbacji śląskiej.

Bazylika Matki Bożej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej

Historia

Dąbrowa Górnicza jest stosunkowo młodym miastem, bowiem w dokumentach oficjalnych zaistniała dopiero w XVIII wieku. Wprawdzie notatka wspomina o liczącej już prawie 200 osób osadzie, ale na owe czasy nie była to liczba bardzo duża. Wcześniej na terenach dzisiejszej Dąbrowy Górniczej istniały małe skupiska ludności w Trzebisławicach czy Strzemieszycach oraz kilku innych małych wsiach jeszcze w XII wieku i kilku kolejnych stuleciach. Znaleziska wskazują też na prowadzenie w tym regionie wytopu metali. Jako Stara Dąbrowa – pierwowzór dzisiejszej wieś pojawiła się na mapie dopiero w okresie III rozbioru, jako jedno z osiedli Nowego Śląska. Wieś była już wówczas spora, bowiem posiadała własną kuźnię i karczmę. W 1796 roku otwarcie pierwszej kopalni Redena wpłynęło na błyskawiczny rozwój Dąbrowy. Powstało osiedle robotnicze, a potem Huta Konstanty, a w 1825 roku kopalnia Ksawery. Wybudowano też szkołę i lazaret. Na początku 1903 roku do Dąbrowy Górniczej przyłączono szereg okolicznych wiosek, powstały nowe kościoły i skupiła się tu inteligencja techniczna. Otworzono Szkołę Górniczą Sztygarka. W 1919 Rada Miejska zmieniła nazwę na Dąbrowę Górniczą. Pomimo rozwoju prawa miejskie Dąbrowa otrzymała dopiero w 1916 roku.

Zabytki

Chociaż Dąbrowa Górnicza nie posiada długiej historii to można tu znaleźć kilka ciekawych obiektów architektonicznych, świadczących o historycznej przeszłości. Na liście zabytków chronionych znalazła się najstarsza bazylika Najświętszej Maryi Panny Anielskiej z drugiej połowy XIX wieku. Bazylika została przebudowana, ponieważ okazała się zbyt mała na potrzeby parafii. Jeszcze starszy jest Kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Antoniego, który pochodzi z XVII wieku. Z XVIII wieku pochodzą drewniane kaplice z pierwszych dzielnic miasta oraz zabytkowy młyn w Ratanicach. Poza wymienionymi najważniejszymi zabytkami można też w mieście odwiedzić kilka innych kościołów, budynków mieszkalnych, trzy zabytkowe dworce kolejowe, Muzeum Miejskie Sztygarka, Resursę Obywatelską czy Pałacyk Dezona.

Kultura

Dąbrowa Górnicza jest miastem wszechstronnie rozwiniętym, więc nie brak tu także ośrodków kultury. Najbardziej charakterystycznym i rozpoznawalnym budynkiem jest Pałac Kultury Zagłębia. Budynek wzniesiony w stylu socrealistycznym z ciemnoczerwoną elewacją gromadzi wewnątrz bogata ofertę kulturalną dla mieszkańców miasta, począwszy od dwóch orkiestr, teatru i kabaretów po zespoły wokalne, taneczne czy sekcję plastyczną. W mieście jest także dobrze wyposażona biblioteka publiczna, Młodzieżowy Ośrodek Pracy Twórczej, Orkiestra Kameralna Zagłębia Dąbrowskiego oraz wiele innych obiektów, lokalnych domów kultury, kino, czy muzeum Sztygarka.

Przyroda

Pod względem architektonicznym może Dąbrowa Górnicza specjalnie nie imponuje, ale za to rekompensuje te niedostatki atrakcjami przyrodniczymi. Przede wszystkim w bezpośredniej okolicy miasta znajduje się przyrodniczy ewenement na skalę światową, czyli Pustynia Błędowska. W okolicy znajduje się też Park Krajobrazowy Orlich Gniazd z całym szeregiem rzadkich chronionych gatunków roślin i ptaków. Warto również zajrzeć nad zbiorniki Pogoria stanowiące tzw. Pojezierze Dąbrowskie. Cztery sztuczne jeziora są pozostałością po wydobyciu piasku podsadzkowego, stosowanego w kopalniach węgla. Wyrobiska zostały zalane tworząc cztery unikalne jeziora z rzadką roślinnością i ptactwem. Niektóre z nich objęte są ochroną krajobrazu.

Informacje ogólne

Powierzchnia 188,73 km²
Ludność 127,5 tys
Gęstość 681,2 os./km²
Prawa miejske 1916